Emeklilik, sanırım 40 yaş üzeri bir çoğumuzun planları arasında yer alıyordur. Hepimiz günün birinde aktif çalışma hayatından elimizi çekip bir sahil kentinde yol arkadaşımız ile emekliliğin tadını çıkartmayı planlıyoruzdur. Peki İngiliz devlet emekliliği hakkında ne kadar bilgimiz var?
Gelen bir çok soru üzerine, İngiltere’de yaşayan ve Türkçe konuşan toplumun aslında İngiliz devlet emekliliği hakkında da yeterince bilgiye sahip olmadığını gördük. İşte bu sebebten dolayı size İngiliz devlet emekliliği (state pension) hakkında bilmeniz gereken temel bilgileri yazıyoruz.
Öncelikle bilmeniz gereken İngiliz devlet emeklilik sistemi Nisan 2016 itibarı ile büyük bir reform geçirmiş vede emeklilik şartları vede koşulları değişmiştir. Bizim bugün size yazdığımız yeni devlet emeklilik şartları olup 2017/2018 vergi yılı kuralları çerçevesinde bilgilendirme yapılmıştır.
Birleşik Krallık’ta en erken temel devlet emekliliğini almak ancak kişi devlet emeklilik yaşına geldiğinde mümkün olabilir. Devlet emekliliğini almaya hak kazanmak için en az 10 yıl, tam devlet emekliliği almak için ise en az 35 yıl prim (yani national insurance contribution) ödemiş olmak yada sizin için kredi ödenmiş olması gerekir.
Birey 35 yıllık ulusal sigorta prim yıllarını (yani national insurance contribution) şu koşullarda tamamlamış olabilir:
*Eğer işçi olarak çalışmış (director olarak çalışmakta dahil) vede ulusal sigorta prim payını ödemişse. Yani haftalık veya aylık kazancı o yıl için belirlenen azami sigorta primi ödeme limitinin üstünde ise, otomatik olarak maaşından ödenmiştir.
*Eğer kendi işyerini çalıştırmışsa (yani self-employed olarak çalışmışsa) yıllık kazanç beyanında eğer net kazancı o yıl için belirlenen azami sigorta primi ödeme limitinin üzerinde ise self-assessment (yani bireysey vergi iadesi) aracılığı ile ödemiştir.
*Eğer işsizlik, hastalık veya bir ebeveyn veya bakıcı olarak sosyal yardım almışsa, ulusal sigorta katkı payı için kredi almış sayılır.
*Eğer gönüllü olarak ulusal sigorta primlerini ödemişse.
Nisan 2010’dan bu yana İngiltere’de devlet emeklilik yaşlarında değişiklikler yapıldı ve radikal bir değişim geçiren sistem hem erkek, hem de kadınlar için kademeli olarak emeklilik yaşlarının yükseltilmesini onayladı, bununla birlikte doğum tarihine göre değişmek kaydı ile emeklilik yaşları 60 ile 68 yaş arası olarak onaylandı. Bu yeni tasarıya göre, 6 Nisan 1978 den sonra doğanlar kadın veya erkek fark etmeksizin 68 yaşında emekli olucaklar. Ayrıca bu emeklilik yaşlarının ilerki yıllarda dahada yükseltilmesi vede 70 yaşında emeklilik ile ilgili düşünülen tasarılar da var.
Eğer Avrupa birliği ülkelerinde veya İsviçre’de yada Birleşik Krallığ’ın sosyal güvenlik anlaşması olan ülkelerden herhangi birinde yaşıyor iseniz, ki buna Türkiye’de dahil, her yıl devlet emekliliğinizde artış olucaktır. Bu yıllık artışlar şu şartlara bağlıdır;
- Ulusal ücretlerdeki ortalama yüzdelik artışa bağlı olarak,
- Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) ile ölçülen İngiltere’deki fiyatlardaki yüzdelik artışa bağlı olarak,
- Yada en az 2.5%
Diğer bilmeniz gerekenler:
Eğer herhangi bir sebepten dolayı artık İngiltere’de yaşamıyor vede yukarıda yazdığımız kurallar gereğince İngiliz Devlet emekliliğine hak kazanacak kadar prim ödemişseniz emeklilik yaşına gelmenize 4 ay kala İngiliz devlet emekliliği için başvuru yapabilirsiniz.
Eğer yurtdışında yaşıyor vede Birleşik Krallık ikâmetiniz ise veya Birleşik Kirallık’ta yaşıyorsanız devlet emeklilik maaşı vergiye tabi bir kazanç olup o vergi yılı için kazandığınız diğer tüm vergiye tabi kazançlarınız ile birleşip vergiye tabi kısmının vergisi ödeniyor.
Eğer yurtdışında yaşıyorsanız İngiliz devlet emekliliği size vergisi kesilerek net ödenecektir. Yaşadığınız ülkede vergi beyanını yapıp varsa o ülkede çifte vergi indirimi, sizden İngiltere’den kesilen vergiyi geri alabilir yada başka verginize karşılık gösterilebilir (bu yaşadığınız ülkenin vergi sistemine göre değişir).
Eğer her iki eş çalışıp primlerinizi çalışarak ödüyorsanız çocuğunuza başka bir yetişkin bakıyor ise ‘child benefit’ten’ (bu yardımı alma hakkı olanlar için) alınan sigorta prim kredisi (national insurance contribution credit) çocuğa bakan kişiye devr edilebiliyor (örneğin büyük anne, büyük baba) Bu 2011 den buyana 12 yaşından küçük çocuğa bakan bir yetişkinin o çocuk için ödenen sigorta primlerinin transferi demek.
Özetle maaşınızdan işçi sigorta primi kesilmiyor ise o çalışma yılınız büyük bir ihtimal ile devlet emekliliği için gerekli prim yıllarına sayılmaz. Elbette uygun sosyal yardım alanların yukarıda da belirttiğimiz gibi devlet tarafından sigorta primleri ödeniyor. İşçi olarak yılda azami £3.60, serbest meslek çalışanı olarak yılda azami £148.2, gönüllü olarak yılda £741(muhtemelen Class 3’den) prim ödeyerek İngiliz devlet emeklisi olabilirsiniz.
Sonuç olarak yaşım çok genç henüz yaşlılık vede emekliliği düşünmek için erken diye düşünmeyin. Gönüllü olarak eksik prim yıllarını ödemek ancak son 6 yıla kadar mümkün vede primlere ödeyeceğiniz ücret (NIC rate) her yıl artıyor. İleriyi şimdiden görmek vede plan yapmak size yaşlılığınızda ekonomik güvence vede refah verecektir.
Gerekli likler:
İngiltere sigorta prim cetvelini nereden alabilirim?
https://turkcetax.com/ingiltere-sigorta-prim-cetveli-nereden-nasil-alabilirim/
Kaç yaşında İngiliz devlet emeklisi olmaya hak kazanırsınız?
https://www.gov.uk/state-pension-age/y
Uluslararası İngiliz emeklilik dairesinin iletişim bilgileri:
https://www.gov.uk/international-pension-centre
Yurtdışında yaşayanların İngiliz devlet emekliliğine başvuru için gerekli form:
https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/501316/ipc-br1-gov-nsp.pdf
İngiliz devlet emekliliğine başvuru formu (İngilterede yaşayanlar için):
https://www.gov.uk/claim-state-pension-online/y
12 yasından küçük çocuğa bakmış vede onun için ödenen sigorta prim kredisini talep etmek için form:
